مدل مارس یکی از مدلهایی است که بدنبال دلایل رفتار و عملکرد افراد در محیط کار است. بر اساس این مدل مهمترین عوامل شکل دهنده رفتار افراد در محیط شامل 4 گزینه زیر است.
1- انگیزش
2- توانمندی
3- ادراک نقش
4- موقعیت
بر این اساس اگر هر کدام از این عوامل در یک فرد دچار مساله شود رفتار و در نتیجه عملکرد فرد دچار مشکل و کاستی خواهد شد.
انگیزش: یک فرد باید بخواهد که کار کند. این خواستن میتواند منشا درونی و یا بیرونی داشته باشد. انگیزه های درونی و یا فردی معمولا به اهداف، آرزوها، عقاید و ارزشهای افراد و البته ویژگیهای شخصیتی آنها بستگی دارد. انگیزش بیرونی معمولا تحت تاثیر ویژگیهای محیط کار شامل رفتار مدیران ارشد و مدیران مستقیم افرد، شیوه ارایه بازخورد، تشویق، جو دوستی و همکاری در محیط کار و پارامترهایی از این دست است. بدون انگیزش وجود سایر عوامل کارساز نیست، شایسته ترین افراد در بهترین سیستم ها نیز برای ارایه رفتار و عملکرد صحیح نیازمند انگیزه هستند.
توانمندی: یک فرد بلحاظ دانش، آگاهی، مهارت و هوشمندیهای ذاتی باید بتواند کاری را بارها و بارها بدون نقص و با لذت انجام دهد. اگر فردی دانش و یا مهارت لازم برای انجام کاری را نداشته باشد میتوان با آموزش و توسعه فرد این شرایط را فراهم کرد اما اگر ویژگیهای شخصیتی فرد با نیازمندیهای مورد نیاز شغل هماهنگ و همراستا نباشد معمولا نمیتوان اقدام چندانی انجام داد و بهترین روش تغییر شغل افراد است.
ادراک نقش: هر فردی در هر شرایطی باید بداند که شغل وی در کجای هرم ارایه خدمت و یا محصول سازمان قرار گرفته و چه اهمیت و ارزشی دارد. ادراک درست نقش به افراد احساس معنا و ارزش میدهد و انگیزه های درونی آنها برای عملکرد و رفتار درست را بر میانگیزد.
موقعیت: مجموعه شرایط فیزیکی و غیر فیزیکی محیط کار است که بستر عمل و اقدام افراد را فراهم میکند. قوانین، فرآیندها، ساختار سازمانی و شرایط فیزیکی کار از این دست هستند.
خوب است در زمان قضاوت بر رفتار و عملکرد افراد در محیط کار به کیفیت همه این عوامل توجه کنیم و ناکارآمدی افراد را تنها ناشی از ناتوانی فردی آنها ندانیم.